Đền Motsuji là là ngôi đền lớn, và có rất nhiều tòa nhà bên trong, cũng là nơi rất quan trọng của giáp phái Tendai. Giống như đền Chusonji, đền Motsuji trả qua sự thăng trầm, suy thoái và phát triển cùng với gia tộc Fujiwara. 

Ngày nay, đền Motsuji được biết đến với khu vườn tịnh của mình, một trong số ít còn sót lại vườn tịnh tại Nhật Bản.

Đền Motsuji (毛越寺) là một quần thể các ngôi chùa Phật  giáo của Thiên Thai Tông phái ở Hiraizumi và các khu vực lịch sử xung quanh, nó có chứa những tàn tích của hai ngôi đền cũ đó là Enryū-ji (圓隆寺) và Kashō-ji (嘉祥寺) được xây dựng vào thế kỉ 18, hoàn toàn biệt lập với các ngôi chùa cổ khác ở nơi đây.

Được thành lập bởi Ennin năm 850, xây dựng lại bởi Fujiwara no Kiyohira vào đầu thế kỷ 12, sau đó bị phá hủy bởi một trận hỏa hoạn lớn trong năm 1226, trận hỏa hoạn đã khiến Azuma Kagami, là một văn kiện được coi như "có một không hai trong thời đại chúng ta" gần như là bị thiêu rụi hoàn toàn. 

Đây là một khu vườn với đường lát đá, ao, bãi sỏi, bán đảo, đảo, đá cảnh khiến đây là một danh lam thắng cảnh đặc biệt, khu vực và kết hợp đền thành hoàng là một di tích lịch sử đặc biệt của Nhật Bản.

Chân dung của Fujiwara Kiyohira

Trước thể kỷ 12, nơi này được biết đến với tên gọi là Motsu hoặc Kegosu là tên phiên âm theo tiếng Trung Quốc 毛 越-có nghĩa là “tóc” và “ranh giới” ý chỉ về ranh giới giữa người Nhật Bản với người Emishi. Vào giữa thế kỷ 12, Fujiwara Kiyohira xây dựng một ngôi chùa ở đây gọi là Enryū-ji, cũng có giả thiết khác cho rằng cha của ông là ông Motohira, đã xây ngôi chùa này trước khi ông qua đời vào năm 1128. Nhưng bị gián đoạn do cuộc chiến liên tiếp giữa Motohira và anh trai của ông Koretsune. Sau đó lại được tiếp tục xây dựng bởi Fujiwara Kiyohira vào năm 1150 như một đền thờ cho cha của mình. Sảnh chính của ngôi đền có đặt một pho tượng hoành tráng của Yakushi (Phật Dược Sư) xung quanh là 12 pho tượng của 12 thiên tướng Nhật Bản (Juni Shinshō). Những pho tượng ấy đã được chạm khắc bởi Unkei với những đôi mắt lấp lánh-môt sự đổi mới tại thời điểm đó, chúng được sơn với màu sáng và trang trí bằng gỗ quý, vàng, bạc, đồ trang sức… Đền thờ chính được bao quanh bởi các tòa nhà khác bao gồm một hội trường, một phòng nghi lễ và hai cánh cổng lớn, một tháp chuông và một kho kinh. Ở đỉnh cao của vinh quang của nó, Motsuji được cho là đã có 40 ngôi chùa và tu viện 500. Nhưng tất cả đã bị đốt cháy trong tháng 11 năm 1226 và không bao giờ được xây dựng lại.

Vườn tịnh là một khu vườn dựa theo phong cách phổ biến trong thời kỳ Heian nhằm cố cải thiện các khái niệm tịnh của Phật giáo hay “thiên đường Phật giáo”. Giống như tất cả các khu vườn tịnh, vườn Motsuji nằm xung quanh một hồ nước lớn. Cách tận hưởng khu vườn một cách tốt nhất là bằng cách đi bộ dọc theo con đường dẫn khoảng 500 mét xung quanh chu vi của ao.

Khi đi bộ xung quanh đền Motsuji, du khách sẽ gặp nhiều vết tích của ngày xưa tại khu vực của các tòa nhà cũ. Các nền tảng của những tòa nhà này đã được giữ lại nguyên vẹn để du khách có thể tưởng tượng ra sự hùng vĩ của Motsuji thời trước. Những nền tảng này đã truyền cảm hứng cho nhà thơ Haiku sáng tác nên bài thơ nổi tiếng nhất của ông, trong bài thơ đó ông đã viết về sự vô thường của vinh quang.
Đền Motsuji có một số tòa nhà để phục vụ cho nhu cầu tham quan của du khách. Trong số đó có Hondo – sảnh chính của ngôi đền, các di sản văn hoá Repository – một kho báu các hiện vật lịch sử và văn hóa Motsuji, và Kaizando – tòa nhà để tưởng niệm người đứng thứ ba giáo phái Tendai và ba lãnh chúa Fujiwara – người đứng đầu cai trị Hiraizumi.

Nếu có ý định đến với nơi này, bạn hãy tham khảo một vài lễ hội với thời gian thích hợp để có thể thưởng thức trọn vẹn kì nghỉ nhé!

• 20 tháng 1: Festival Jogyodo (20 đêm) và Ennen.
• Ngày 05 Tháng 5: Lễ hội mùa Xuân Fujiwara Festival và Ennen.
• 20 Tháng 06 -10 Tháng 7: Ayame Matsuri hoặc Iris.
• 16 tháng 8: Daimonji Matsuri.
• 15-30 Tháng 9: Lễ Hagi Matsuri 
• 1-3 tháng 11: Autumn Festival và Fujiwara Ennen.